Steeds beter: 10 edities met GT3 in Total 24 Hours of Spa

Raising the benchmark: 10 editions of GT3 racing at the Total 24 Hours of Spa

De editie 2020 van de Total 24 Hours of Spa ligt achter de rug. Het duurde iets langer dan verwacht om het meest recente hoofdstuk te schrijven, maar eens de bolides in actie mochten komen, was de spanning opnieuw te snijden.

Dit jaar werd de 20ste editie van de wedstrijd volgens de in 2001 ingevoerde GT-regels afgewerkt. Een ingreep die er voor gezorgd heeft dat het evenement opnieuw de mondiale uitstraling heeft die het verdient. Tijdens de tweede helft van dit dubbele decennium was Spa een GT3-race, waarbij de beste rijders en teams aan de slag gingen op één van ’s werelds meest mythische racecircuits. Een wedstrijd die – in normale omstandigheden – steevast tienduizenden fans naar de Ardense omloop lokt. 

GT3-wagens maakten al voor 2011 deel uit van het startveld van de 24 Uur, maar door er de topklasse van te maken liet de klasse zijn status van nevencategorie achter zich en werden de GT3-wagens de nieuwe sterren van de show. In 2011 was er ook nog een klein aantal GT4’s aan de start, en ook de GT Cup en Groupe Nationale-klassen zorgden soms voor nog wat extra wagens op de grid, maar toch past het om te stellen dat dit het GT3-tijdperk in de geschiedenis van de 24 uur van Spa is. 

Bij de thema’s die zich in deze periode ontwikkelden is één van de meest opvallende die van het overwicht van Duitse constructeurs. Tijdens het eerste decennium van deze eeuw (2001-2010) noteerden we vier zeges voor Amerikaanse merken, vier voor Italiaanse en twee voor Duitse, dankzij Porsche. Er stonden toen ook enkele Britse constructeurs op het podium, dankzij de prestaties van Lister (2002) en Aston Martin (2006 en 2008).

Maar door de overstap naar de GT3-regels werden de waardeverhoudingen overhoop gegooid. Niet alleen wisten Duitse constructeurs elk van de tien meest recente edities te winnen, bij negen van die races bezetten ze ook de drie podiumplaatsen. De enige uitzondering kwam er in 2017, toen de #8 M-Sport Bentley naar de tweede plaats reed, na een Audi en voor een Mercedes-AMG.

De meest verrassende vaststelling is misschien wel dat de machtige Italiaanse merken in de afgelopen tien jaar geen enkele keer in de top 3 finishten. Al vertellen de eindresultaten uiteraard niet het hele verhaal. De editie van dit jaar is daar een goed voorbeeld van: de #51 AF Corse Ferrari reed het langst van iedereen aan de leiding van de race, en de #63 Orange1 FFF Lamborghini bleek de grote favoriet voor de zege, tot de wagen in de Raidillon zwaar van de baan ging. 

Maar ere wie ere toekomst, en dus alle lof voor de Duitse zwaargewichten. Audi veroverde de afgelopen tien jaar vier overwinningen (2011, 2012, 2014 & 2017), gevolgd door BMW met drie (2015, 2016 & 2018). Porsches recente triomf zorgde voor twee opeenvolgende zeges voor het merk uit Stuttgart (2019 & 2020), terwijl Mercedes-AMG in 2013 zegevierde. 

In het GT-tijdperk haalden Porsche en Audi dus elk vier overwinningen, wat ze de meest succesvolle constructeurs van de laatste twintig jaar maakt. Maar als we nog iets verder uitzoomen, dan wordt het plaatje voor BMW een pak gunstiger. De drie overwinningen in het GT-tijdperk kwamen immers na de indrukwekkende 21 overwinningen die BMW voor 2001 binnenrijfde, wat voor een ongelooflijk totaal van 24 zeges in de Ardense etmaalrace zorgt. Wie tweede staat in die zegerangschikking? Porsche, met… acht stuks.

Alhoewel slechts vier merken overall wisten te winnen, stonden er in het GT3-tijdperk toch al 16 verschillende constructeurs aan de start. Zeven onder hen waren er elke keer bij: Italiaanse merken Ferrari en Lamborghini, het machtige Duitse kwartet van Audi, BMW, Mercedes-AMG en Porsche en het Britse Aston Martin. McLaren was slechts één keer afwezig (in 2019), terwijl Bentley er sinds 2014 al elke keer van de partij waren. 

Recent wisten Japanse firma’s Honda en Lexus zich bij de vaste waarden te voegen, door in elk van de drie meest recente edities aan de start te staan. Tussen 2012 en 2019 genoot ook Nissan heel wat bijval bij de fans. Hetzelfde gold voor de Emil Frey Racing GT3 Jaguar XKR, aan de start in 2012 en tussen 2014-2018. Bij de vroege GT3-jaren waren er ook een drietal Amerikaanse merken van de partij: Ford en Dodge reden in 2011 en 2012, terwijl er in 2011 ook een Chevrolet Corvette aan de start stond. 

Bij de teams steken twee renstallen er met kop en schouders bovenuit. Belgian Audi Club Team WRT stond tussen 2011 en 2016 elk jaar op het podium, met zeges in 2011 en 2014. Sindsdien finishte het team telkens naast het podium, maar je kan er gif op innemen dat er tijdens de race altijd wel één WRT-bolide voorin te vinden zal zijn.

De andere blikvanger bij de renstallen is ROWE Racing. Het Duitse team reed in 2016 met BMW naar de zege en reed dit jaar met Porsche naar de zege. Zo werd het meteen het enige team uit het GT-tijdperk dat met verschillende constructeurs wist te winnen. ROWE finishte in 2017 en 2018 ook op de tweede plaats, wat hun uitstraling van endurance-zwaargewicht alleen maar versterkte.

Een ander hoofdthema van het GT3-tijdperk is het breken van records. Zo zorgde de editie 2020 voor twee nieuwe mijlpalen. Eerst was er de snelste wedstrijdronde die ooit door een GT3-wagen werd neergezet: 2’18.146, van de hand van Marco Mapelli (Orange1 FFF Lamborghini), was meer dan een halve seconde sneller dan het vorige record, op naam van Nicky Catsburg.

Nog indrukwekkender was het aantal wagens dat in dezelfde ronde als de winnaar finishte. Het gemiddelde van de vorige drie edities was vijf, maar dit jaar reden niet minder dan acht wagens met evenveel ronden als de winnaar over de streep, goed voor een nieuw record in de geschiedenis van de race. De evolutie van die statistiek mag best dramatisch worden genoemd: in 2011 zegevierde de WRT Audi met twee ronden voorsprong, en had de wagen op de achtste plaats een achterstand van maar liefst 18 ronden.

Ook de deelnemerslijsten werden steeds langer, met een record van 72 wagens in 2019. In 2018 waren 13 verschillende merken vertegenwoordigd, en in diezelfde editie werd ook 76 procent van de starters aan het eind van de gerangschikt. Het kleinste verschil van de afgelopen twintig jaar kwam er in 2019, toen de twee leidende Porsche door 3,347 seconden werden gescheiden. Dat was echter wel het gevolg van een late tussenkomst van de safety car. Het verschil aan het eind van de editie van dit jaar, 4,687 seconden zonder safety car in het laatste half uur, is dan eigenlijk indrukwekkender.

Het aantal rijders dat tijdens de afgelopen tien jaar aan de start stonden is gigantisch, maar slechts twee onder hen stonden bij elk van de laatste tien edities aan de start: Maxime Martin en Louis Machiels. Als zoon van racelegende Jean-Michel Martin maakte Maxime zijn debuut in 2006, en sinds 2008 is hij er al elke keer bij geweest. In 2016 wist hij als BMW fabrieksrijders de race te winnen, sinds 2018 vertegenwoordigt hij Aston Martin.

Machiels is sinds 2009 al elk jaar van de partij en deed dat de laatste tien jaar telkens aan het stuur van een Ferrari. In 2012 en 2014 zorgde dat voor een overwinning in de Pro-Am klasse, met een bolide van AF Corse. Het lijkt ook maar meer dan passend dat de twee rijders die bij elk van de GT3-races van partij waren twee Belgische rijders zijn, met een passend succesvol palmares in de 24 Uur.

Laurens Vanthoor is ook één van de favorieten van de lokale fans. Door zijn zege dit jaar wordt hij de vierde tweevoudige winnaar van het afgelopen decennium. De anderen zijn Markus Winkelhock, René Rast en Philipp Eng. In tegenstelling tot die drie rijders wist Vanthoor met twee verschillende merken te winnen: Audi in 2014, en Porsche dit jaar.

Sinds GT3 de topklasse van de race werd wisten 26 rijders te winnen. Opmerkelijke verschijning in dat lijstje: Bernd Schneider, die in 2013 won. De Duitser had eerder al in… 1989 in Spa gewonnen, toen nog met een toerwagen. Eén van zijn winnende HTP Motorsport Mercedes-AMG teammaats uit 2013, Maxi Buhk, was toen nog niet eens geboren. Met zijn 20 jaar is Buhk trouwens nog altijd de jongste winnaar uit de geschiedenis.

Gedurende het laatste decennium werd ook de klasse-indeling steeds eenvoudiger. Gedurende die hele periode vormde de Pro-Am Cup de ruggengraat van het evenement, en tussen 2011 en 2015 was het zelfs de grootste categorie. De Am Cup (tussen 2011 en 2014 luisterend naar de naam Gentleman Trophy) was ook telkens van de partij en sinds 2018 is er ook een Silver Cup.

Twee teams reden in die GT3-periode heel wat klasse-overwinningen bij elkaar. Ferrari-renstal AF Corse scoorde vijf zeges – één in Am en vier in Pro-Am. Het team heeft ook het record van beste algemeen resultaat voor een wagen uit één van klassen: in 2015 legden ze beslag op een schitterende vierde plaats.

Tijdens de recente edities wierp Barwell Motorsport zich als een ware Spa-specialist op. Tijdens de afgelopen drie jaar reed de Britse Lamborghini-renstal naar drie overwinningen in evenveel klassen: in 2018 was er winst in de Am Cup, in 2019 in de Silver Cup en dit jaar in Pro-Am.

In diezelfde periode lieten twee rijders twee klassezeges voor Barwell optekenen: Leo Machitski (Am Cup in 2018, Pro-Am in 2020) en Sandy Mitchell (Silver Cup in 2019, Pro-Am in 2020). Zij zijn echter niet de enige rijders die tijdens het afgelopen decennium meerdere klassezeges lieten optekenen. Marco Zanuttini en Niki Cadei veroverden in 2016 en 2017 opeenvolgende Am Cup zeges voor Kessel Racing. Voor die laatste overwinning hadden ze het gezelschap van David Perel, die in 2018 met Rinaldi Racing ook naar de zege in Pro-Am reed.

Jean-Luc Beaubelique won Pro-Am in 2011 en Am in 2013, terwijl Stéphane Lémeret dezelfde klassezeges veroverde in 2015 en 2020. Het AF Corse-trio Niek Hommerson, Louis Machiels en Andrea Bertolini wisten in 2012 en 2014 Pro-Am te winnen. Bertolini had in de GT1-jaren al twee algemene zeges behaald. Ook Maxi Götz wist overall en in een klasse te winnen: na zijn zege met Schneider en Buhk in 2013 won hij in 2017 Pro-Am.

GT3 speelde een bepalende rol in het succes van de Total 24 Hours of Spa, en er valt niet aan te twijfelen dat GT-wagens nog een hele tijd eerste viool zullen spelen in de Ardennen. Zal GT3 nog een tweede decennium de hoogste categorie vormen? In een sport die zo snel verandert, valt dat onmogelijk te voorspellen. Wat we wel kunnen stellen is dat de huidige regels voor immense deelnemerslijsten zorgen en spannende races opleveren. Hoelang deze periode ook nog moge duren, het zal altijd als een hoogtepunt uit de geschiedenis van de 24 uur van Spa worden herinnerd.

___